maandag 11 februari 2013

Dag mama - Femmie van Santen


Een liefdevol portret over een moeder met Alzheimer.

"s Avonds lig ik te woelen in mijn bed. Zou het waar zijn? Wordt mama dement? Voor mijn geestesoog verrijzen visioenen van wegkwijnende oudjes die niets anders meer kunnen dan voor zich uit staren. Enkele jaren geleden had mama een vriendin die Alzheimer had. Vreselijk vond ze dat. 'Ik hoop dat me dat nooit zal overkomen', zei ze elke keer als haar vriendin ter sprake kwam. (...) Opeens schiet me een bijbelvers te binnen: 'Vraag God wat u nodig hebt en dank hem in al uw gebeden. Dan zal de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, uw hart en gedachten in Christus Jezus bewaren.' Gebed is voor ons vaak een soort toverstokje: hokus pokus pilatus pas, ik wou dat alles anders was. Maar zo werkt het niet. 'Vul haar hart met uw vrede Heer', fluister ik in de stilte van de nacht. 'En geef mij er ook iets van.'"

Femmie van Santen heeft een boek geschreven over haar moeder. Een moeder die Alzheimer heeft. Het is niet een boek over de oorzaak van Alzheimer, en ook niet een boek vol medische termen. Nee, het gaat over de gevolgen van Alzheimer, de gevolgen in het alledaagse leven.

Elk hoofdstukje verhaalt over een voorval, een gevolg, een kenmerk van Alzheimer. Het is niet een theoretische uiteenzetting over de kenmerken van Alzheimer, maar eerder een liefdevol vertellen over wat ze meemaakt met haar moeder.

Het gaat over het karakter dat verandert, over mama die langzaam mama niet meer is, over geheugenverlies, over angst voor het onbekende, over moeilijk kunnen kiezen, over gene die weg valt, over kleren van een ander, over uiterlijke verzorging en hygiëne in een verzorgingstehuis, over zingen, over eigenschappen die diep verankerd zijn, over afscheid nemen en over herinneringen aan vroeger.

"Soms kost het me moeite me haar voor de geest te halen. Hoe mama sprak, hoe ze klonk. Ik graaf in mijn herinnering. Dan, opeens is alles helder. In mijn hoofd klinkt haar jubelende stem. Ze zong altijd. Tijdens het opruimen, bedden opmaken en schoonmaken, altijd galmde haar warme alt door het huis. "Ik wil U o Heer mijn dank betalen' werd probleemloos afgewisseld met 'Dikkertje Dap' of wat er maar in haar op kwam. Het was voor mij als kind een vertrouwd geluid. (...) De klank van haar meeneuriënde stem voert me mee naar het verleden en ontroert me meer dan ik in woorden kan zeggen."


Tussen de hoofdstukjes zijn er bladzijden geplaatst met commentaar, gedachten en herinneringen van de schrijfster over en aan haar moeder. Die zetten vaak een tegenstelling neer en ontroeren.
 
Het is een mooi geschreven boek, raak geschilderd met woorden. Het is ook een zeer nuttig boek voor iedereen die te maken heeft met Alzheimer. Over wat men kan verwachten, met praktische oplossingen voor alledaagse problemen en de emoties die er spelen bij de familie. Maar ik vind het vooral ook een mooi portret, een liefdevol portret, een bijzonder 'afscheid' van een moeder.

" 'k Heb je bij je naam geroepen.' De tekst die we lezen raakt me. De laatste maanden is ze onze namen kwijtgeraakt. Ook die van haarzelf. maar God kent haar naam nog wel. Voor Hem is haar persoonlijkheid nog helemaal intact. De laatste tijd heb ik daarmee geworsteld. Wat blijft er over als je zelf niet meer weet wie je bent? Ben je niet juist bij de gratie van je herinneringen wie je bent? Voor ons geldt dat misschien wel. Maar voor God zijn we meer dan wat we weten. Hij kende ons immers al voordat we geboren werden, toen er nog geen herinneringen waren. Dan kent Hij ons ook als we die kwijt zijn. Die gedachte troost me."

Wilt u het boek kopen? Dat kan onder andere hier.

Deze recensie is eerder gepubliceerd op de Sjofar recensie blog.

11 opmerkingen:

  1. Mooi beschreven. Mijn buurman heeft ook alzheimer, maar hij herkent ons gelukkig nog en het is altijd een actieve man geweest en dat merk je nog. Hij staat gelukkig positief in het leven. Allen heel veel over vroeger vertellen, soms wel 3 x in een half uur hetzelfde. Ik luister dan geduldig en doe net of ik het iedere keer voor het eerst hoor;)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel. Gelukkig herkent hij jullie nog, ik vind dat het meest confronterend, als ze vergeten wie je bent (mijn oma heeft Alzheimer, en herkent me niet meer). En ook mooi dat hij positief in het leven staat, ik hoor wel eens andere verhalen (sommige mensen met Alzheimer worden ook wel agressief genoemd, ik vermoed dat dat grotendeels komt door de onmacht, of de angst van deze mensen). Fijn dat je gewoon 3x naar hem luistert, voor hem is het elke keer alsof hij het voor het eerst vertelt he?!

      Verwijderen
  2. Een andere boek dat over alzheimer gaat is Ik mis mezelf (Still Alice) van Lisa Genova. Het gaat over iemand die alzheimer krijgt op jonge leeftijd en wat voor effect dat heeft op haar en haar familie (man en jong volwassen kinderen). Je krijgt ook een beeld van hoe ze middel in de alzheimer toch haarzelf niet helemaal verliest, alleen is het heel anders dan zij (en wij) verwachten. Het is zeker een aanrader.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat erg om Alzheimer te krijgen op een jonge leeftijd. Dank je wel voor de tip, dat boek ga ik zeker lezen!

      Verwijderen
  3. Ik krijg het eigenlijk best wel koud als ik dit lees. Mijn opa werd ook dement.

    En ... mijn dochter ging de overburen gelukkig nieuwjaar wensen. Toen vertelden buurman en buurvrouw samen dat buurvrouw Alzheimer had. Wat dapper van hen om het te vertellen.

    Fijn om je blog te lezen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mijn oma heeft Alzheimer, ze is nu al best wel ver weg, ze herkent zelfs mijn moeder, haar eigen dochter, niet meer. Ik herkende heel veel in dit boekje. Het was ook echt wel confronterend om te lezen, ik heb een paar citaten gedeeld met mijn moeder en daarna zaten we beiden met tranen in onze ogen. Het is ook zo verdrietig en schokkend. Je moeder verdwijnt gewoon langzaam. Maar, en daarom vind ik dit boekje zo goed, ik zou het aan iedereen willen geven die hiermee te maken krijgt, het is ook bemoedigend. Dat zie je in het laatste citaat, ik weet ook heel zeker dat mijn oma bij God hoort, dat zij Zijn kind is, en ook nu voor haar zorgt, Hij is immers de Goede Herder. En dat geeft toch troost.

      Verwijderen
  4. What a lovely sharing of a book about a mother with alzheimer and how it affects the life of her daughter. Yes, we never know what would happen to each and eveyone of us. But thanks God we are under his care.
    I am now your new follower too.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hello Joy, welcome to my blog. So nice of you to follow me. You are so right, God is in control and under His care. Sometimes it is hard to hold on to that though... when such moments happen I often recite psalm 23:1 "The Lord is my Shepherd, I shall not want". He is my good Shepherd, and He takes care of me!
      I enjoy following your blog, the posts are touching and so honest, thank you for sharing! We have a lot of the same interests (books, baking,crafts, faith), I'm glad I found you!

      Verwijderen
  5. Wat een leuke verrassing deze mooie recensie onder ogen te krijgen! Dankjewel!
    Femmie v Santen

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat bijzonder, een reactie van de schrijfster zelf! Ik heb het boekje al een poosje terug gelezen, en ik ben er nog steeds van onder de indruk. Ik zou het iedereen die te maken heeft met Alzheimer zo graag willen geven. Het doet goed, de herkenning, en de hoop die er door heen schijnt. Ik las het boek precies op het juiste moment, mijn oma heeft Alzheimer, en ik herkende zoveel in het boekje. En het gaf mij (en mijn moeder) echt troost! Dus... heel erg bedankt voor het schrijven van dit boek! Groetjes, Tabitha

      Verwijderen